Читать книгу Саха фольклора онлайн

  • Бүгүҥҥү үс өргөстөөх үрүҥ күнүм
  • Үүнэн, үөскээн тахсан турдаҕына,
  • Дьоллоох олоххутун томторго туойар
  • Үтүө күнүм буолла!
  • Соргулаах олоххутун
  • Айхаллыыр кэмим буолла!
  • Аал уоту оттор, алтан сэргэни анньар
  • Алаһа дьиэни айгыһыннарар кэмҥитигэр
  • Уҥа диэки хонноххут анныгар
  • Тоҕус ордоо дугуй
  • Уолаттарда уктунаарыҥ!
  • Хаҥас диэки хонноххут анныгар
  • Сэттэ кындыа кылыс
  • Кыргыттарда кыбынаарыҥ!
  • Түөрт саханы төлкөлөөбүт,
  • Үс саханы үөскэппит
  • Үрүҥ Айыы Тойон оҕонньор
  • Үөр хабдьы курдук үрүҥ туҥуй тыынынан
  • Күрүөлүү түһэрэн олортун!
  • Аттаах үтэтэ, сатыы тайаҕа буолаарыҥ!
  • Ааспыты аһатаарыҥ,
  • Тоҥмуту ириэрээриҥ!
  • Тутайбыты салҕаарыҥ,
  • Доҕолоҥ сүһүөҕүн уута буолаарыҥ!
[17, 9–10 с.]

Дьиэ тусаһатын алгыһа

  • Аал уотум тэрилэ,
  • Киирэр дьиэм тэрилэ,
  • Абыраллаах Айыы Тойон
  • аҕам анаабыта,
  • Ньирэйгин ньиккирэт,
  • балчыргын барҕат,
  • Үрүөлээххин үөрдээ,
  • көҕөннөөххүн көччүт,
  • Хаһалааххын харыһый,
  • Холоҥсолоох хотонум тэрилэ,
  • Дьаардаах тиэргэним тэрилэ,
  • Абыраллаах Айыы Тойон аҕам
  • Анаабытынан оҥоһуннум.
  • Айбыт Айыыһытым,
  • Ииппит Иэйэхситим,
  • Абыраа! Былаҕайга былдьатыма,
  • Дэлэгэйгэ диэлитимэ,
  • Суон сүлдьүгэскин төлөрүтүмэ,
  • Халыҥ халҕаҥҥын халбарытыма.
  • Ииппит Иэйэхситтэрим,
  • Айбыт Айыыһыттарым,
  • Ойуулаах от-мас иччитэ,
  • Үүт таас бэйэлээх,
  • Үүт күөл олохтоох
  • Үрүҥ Айыы Тойон аҕам
  • ылгын уола,
  • Тоҕус сылы мэлдьи
  • сидьиҥ-босхоҥ
  • Буолан сыппыт
  • Күөрэ Дабаан Дархан,
  • Кыыра Бырдьа,
  • Маҥкы Батас,
  • Кындыс Кымньыы,
  • Хахай Саҥыйах,
  • Бэдэр Бэргэһэ,
  • Байба Дьилбэх,
  • Аал уот эһэм!
  • Орто дайдыга тоҕус тордуулаах
  • Сырайдаах курдук үөрдэр
  • иччилэриттэн
  • Көмүскүү, аһына тур.
  • Адьарайтан аһын,
  • Былаҕайга былдьатыма,
  • дэлэгэйгэ диэлитимэ.
  • Үйэлээх сааһым тухары
  • баай байаммын,
  • Тот тотоммун, сүөһү ииттэммин,
  • Оҕо төрөтөммүн, киһи
  • олоҕун олороммун,
  • Олордорбун диэммин оҥоһуннум.
  • Айыы Тойон аҕам, сырдык
  • тыыҥҥын түһэр —
  • Мин дьиэм тусаһатыгар!
[6, 11–13 с.]

Сэргэ алгыһа

  • Тоҕус уостаах
  • Аар баҕах сэргэм иччитэ,
  • Үс булас, булас быһаҕаһа
  • Хатыҥ мас торуоскалаах
  • Сэргэ иччитэ
  • Мотой Тойон эһэм оҕонньор,
  • Эйигиттэн көрдөһөрүм да күннээх,
  • Ааттаһарым да ахсааннаах!
  • Быстан-быстан была буолбут,
  • Тохтон-тохтон тобох буолбут,
  • Баранан-баранан барахсан
  • буолбут,
  • Кэҥсиги кэтэспит,
  • Муҥсукка моҥолдьуйбут,
  • Туох сахтан туорхаһыйан сылдьар
  • Токур уҥуохтаах туун тулаайах
  • бэйэм
  • Түөрт сүһүөхпүнэн сүгүрэйдэнэн
  • Көрдөһөр кэм-кэрдиим,
  • Бото-болдьоҕум буолла.
  • Үөһээ дайдыга үс хаттыгастаах
  • Үөлэт маҥан халлаан
  • Үрүт кырыытыгар
  • Үөскээн-төрүөн олорор
  • Үүс тыһа үргүлдьүлээх,
  • Үкэр куйаас тыыннаах,
  • Үрүҥ туорум былыт олбохтоох,
  • ……………………………...........
  • Быттыккар быркылатан,
  • Хойоҥноох хонноххор
  • хорҕотон,
  • Көмнөхтөөх баай харыйа саҕа
  • Көй чаҕылҕан тыыммытын
  • Бэйэҕэр эрчийэн,
  • Орто мыраан дайдыга
  • Оһол өлүү улааттаҕына,
  • Харкырыыр хабдьы саҕа
  • Айыы сириэһининэн урсуннаан,
  • Кэлбиттэри кэбэлитэҥҥин,
  • Күтүрдэри күрэтэҥҥин,
  • Дьоллоох тиэргэммитигэр
  • тохтотума,
  • Киэргэллээх тиэргэммитигэр
  • киллэримэ!
Г.М. Васильев суруйуутуттан. 1944 с.[6, 14–16 с.]