Читать книгу Саха фольклора онлайн
- Сэттэ сиксиктээх
- Сир ийэ иччитэ,
- Ситимэхтээх сэһэннээх,
- Сирэдэһиннээх тыллаах
- Айбыт Айыыһыппыт,
- Иэйбит Иэйэхсиппит,
- Сир ийэ иччитэ!
- Аспыт үрдүгэр,
- Айылгыбыт бастыҥар
- Ахтан-санаан
- Аһатан эрэбит,
- Аал уотунан
- Айахтаан аһатабыт.
- Көмүрүө чоҕунан остуоллаан,
- Күөх уотунан күөмэйдээн
- Күндүлүүбүт.
- Уруй, уруй, уруй!
- Айхал!
- Кэччэрийбэт кэскилбитин
- Тэрийэргэр,
- Уларыйбат уйгубутун
- Олохтуургар
- Уруй, уруй, уруй!
- Ыраах да буолларгын чугаһаа,
- Суох да буолларгын баар буол!
Куоҕас суор икки
Бэрт былыр куоҕас суор курдук хап-хара эбитэ үһү. Куоҕастаах суор, атын көтөрдөр эриэннэригэр ымсыыран, бэйэ-бэйэлэрин өҥнөрүн кырааскалаан, ойуулаан биэрээри оҥостубуттар. Суор куоҕаһы араас дьэрэкээн ойуулаан, оһуордаан биэрбит. Куоҕас өрүскэ киирэн дьүһүнүн көрүнэн баран, суору ойуулуон баҕарбакка, ууга умсан хаалбыт. Суор албыннаппытын өйдөөн, куоҕас самыытын ыыра охсон кэбиспит. Онон суор уруккутун курдук харата харатынан хаалбыта, оттон куоҕас, эриэн түүлээх буолан баран, самыыта хаптаччы оһон, атаҕа тиэрэ буолбута үһү.
[13, 131 c.]Кэҕэ уйа туттубат буолбута
Таҥара ыйааҕын быһыытынан, бу дойдуга көтөр кынаттаах Былаҕачыанньыйап иннинэ уйа туттуо, сымыыт баттыа суохтаах эбит.
Былыр кэҕэ уйа туттан, уон икки сымыыты сымыыттыыра уонна сайыны быһа ыллаан тахсара эбитэ үһү. Оччотооҕуга кини таҥара ыйааҕын кэһэ илик эбит.
Биир сыл кэҕэ наһаа эрдэ кэлбит. Харалдьык саҥардыы тахсан эрдэҕинэ уйа оҥостон, сымыыт баттаан сыттаҕына, Былаҕачыанньыйап таҥара кэлбит. Кэҕэ сымыыттаабытын көрөн, тахсан халлааҥҥа улахан таҥараҕа тыллаабыт. Таҥаралар мунньахтаан уураах таһаарбыттар: «Бу Былаҕачыанньыйап диэн чыычаах уйа туттубат таҥарата буолуохтаах этэ. Бу таҥара кэлэр күнүгэр кэҕэ уйа туттан, сымыыт баттаан сыппыт. Ол буруйун иннигэр кини аны уйа диэни билбэтин, иккиэйэх эрэ сымыыты атын чыычаах уйатыгар сымыыттаан биэрэр буоллун, сааскы Ньукуолунтан Бөтүрүөпкэ эрэ диэри саҥарар буоллун, онтон атын кэмҥэ тыла кэтэҕинэн чороччу тартын».
Ол курдук ыксыыбын диэн кэҕэ уйатыттан, элбэх оҕотуттан маппыта үһү. Сылгы, ынах чыычааҕар сымыыттаан биэрэр буолбут. Бөтүрүөптэн ыла кэҕэ этэрэ уурайбыт.