Читать книгу Уйгурская энциклопедия, том 2. Сказки о животных. онлайн
Лисица побежала вперед и закричала сторожу:
– Вай, брат! На гумне воры!
Лисы от страха, что их сейчас переловят, бросились со всех ног врассыпную и все свои хвосты потеряли.
А лисица приговаривала:
– Вот вам калека! Вот вам калека!
ҺӘЙЯР ТҮЛКӘ БИЛӘН ИШТ
Бурун заманда бир ишт тоху, ғаз, өдәкләр туридиған һойлини бақидекән. Күнләрдин бир күни һәйяр түлкә һелиқи һойлиниң йенидин өтүп кетиветип, тохуларниң қақахлиған, ғаз-өдәкләрниң авазлирини аңлап қаптудә, бир амал қилип, һойлиға чүшмәкчи болупту. У һойла әтрапини нәччә айлинипту, лекин киридиған йәр тапалмапту, сәкрәп чүшәй десә, там егиз екән.
Һәйяр түлкә узун ойлапту, ахири: «Авал һойлиға қарайдиған иштни қолға чүширәй», дегән йәргә кәптудә, арқисиға қайтипту. У берип бир қапқа от селип, дүмбисигә артипту, бир севәткә ташпақиниң тухумини селип қолида тутупту, шундақ қилип, һелиқи һойлиниң ишигигә келип зәнҗирини тарақлитипту, ишт ишикни ечип қариса, дүмбисидә қап, қолида севәт көтәргән түлкә қуйруғини шипаңлитип турғидәк.
– Хош, саңа немә керәк? – дәп сорапту ишт һөмийип.
Һәйяр түлкә чишини һиңгайтип:
– Ишигиңдин өтүп кетиватқан едим, сән билән көрүшүп, һал-әһвалиңни сорап кетәймекин девидим, – дәпту.
– Қәйәрдин келиватисән? – дәп сорапту ишт.
– Шәһәрдин, тохуларға дан әкелишкә барған едим, тухумму тапқач кәлдим. Өзи кичик болсиму, наһайити есил. Әгәр буни тохуға бастурсаң, шундақ җүҗә чиқидуки, у қериғичә һәр күни икки қетимдин туғиду.
Иштниң көзлири чәкчийип кетипту. «Бизниң тохуларғиму шундақ тухум бастурсам… һәммә маңа рәхмәт дәрди» дәп ойлапту ишт. Кейин түлкидин:
– Маңа мошу тухумлириңдин он нәччини бәргин, – дәп сорапту.
– Мәйли, халиғиниңчә ал! Мән саңа охшаш қәдирдан достумдин һечнәрсини айимаймән, – дәпту түлкә.
Ишт түлкини һойлиға башлап кирипту. Улар қуруқ тохуларға тухум бастуруш үчүн уга ясап, тохуларни қондурупту. Һәйяр түлкиниң «халис» хизмитини көргән ишт униңға раса ишинипту.
Бираздин кейин түлкә қайтмақчи болуп, қапни дүмбисигә артиптудә, шу заманла «Алла-товва» дәп вайсашқа башлапту. Андин иштқа: