Читать книгу Уйгурская энциклопедия, том 2. Сказки о животных. онлайн
– Вай, достумҗан, мағдирим кетип қалған охшайду. Һәммә йерим сиқирап ағриватиду. Бу әһвал билән өйгә кетәлмәйдиғандәк туримән. Бу йәрдә кечиләп, әтә әтигәндә кәтсәммекин.
– Қонуп қалсаң, мәйли, достумҗан. Қачан сақайсаң, шу чағда кетәрсән, – дәп иштму өз җайиға берип йетипту.
Әл айиғи течланғандин кейин, һәйяр түлкә кап-купла қилип үч тохуни тутуптудә, қепиға сапту. Тохулар қорқуп кәткәнлигидин, «қақ» дәп аваз чиқиралмай қапниң ичидә җим йетипту. Һәйяр түлкә: «Әҗайип түлкимәндә, иштни раса баплидим, әтигәнликкә шундақ һейлә қилимәнки, қапни ишт өзи көтирип дәрвазидин әчиқип бериду. Бәрибир күрүк тоху тухумлардин җүҗә чиқарғичә қаптики тохулар қосиғимға кирип болиду», дәп өзичә хошал бопту.
Күрүк тоху кечичә тухумни бесип, таң атай дегәндә тегидә немиду-бир нәрсиләрниң қимирлаватқинини сезипту.
– Вийәй, җүҗә чиқарғанға охшаймән, – дәп шундақ қариғидәк болса, тегидин бир нәрсиләр өмүләп чиқиватқидәк. Күрүк тохуниң җан-пени чиқипла кетипту. Қорққинидин «қақахлап» һойлиниң ичини бешиға кийипту. Буни аңлиған барлиқ тоху, ғаз, өдәкләр палақлишип, пайпаслишип катәкниң чөрисигә жиғилипту. Иштму жүгрәп кәпту. Қариғидәк болса, төрт путлуқ, беши иланниңкидәк бир нәрсиләр өмүләп чиқип келиватқидәк.
– Бу немә аламәтту, – дәп һәйран болушупту ғазлар.
– Һәй, бечарә, тухумни бекар басқан екәнсән, – дәпту өдәкләр. Тохулар болса, қорққинидин:
– Қа… қа… қа… Буни бизниң ала чиқарди, мана тухум шакаллири, – дейишипту. Күрүк тоху болса, қанатлирини қеқип, көзлиридин яш төкүп жиғлапту.
Ишт авал һечнәрсини чүшәнмәпту. Кейин билип қаптудә, аччиғидин чишлири ғичирлап кетипту.
– Түлкиниң әкәлгәнлири ташпақиниң тухуми екән, һарамзадә мени алдапту, мана әнди мән алдашниң қандақ болидиғанлиғини көрситип қойимән!
Буни сәзгән түлкә орнидин туруп, немә қилишини билмәй гаңгирап қапту.
– Еһ, шорум қурсун, күрүк тоху ташпақа тухумлиридин җүҗә чиқирип қоюпту, җүҗә чиқиши йеқин болуп қалған тухумни алған екәнмәндә, әнди қандақ қилармән? – дәп пайпетәк болупту. У чаққанлиқ билән қапни дүмбисигә селип, һойлиға чиққан екән, дәрвазида йоған қулупни көрүпту. Қойған-тутқинини билмәй қелип, қапни тамдин атилдуруп атқан екән, қап ичидики тохулар чиқип кетип: