Читать книгу Уйгурская энциклопедия, том 2. Сказки о животных. онлайн

– Һелиму яхши жүгрүк болуп қалғиним, болмиса «салпаң қулақ әҗайип һайван» мени тутувелип, аллиқачан йәвәткән болатти. Мән һәқиқәтән батур екәнмән! – дәп махтинипту.

ЗАЯЦ-ХВАСТУНИШКА

Заяц никогда раньше не видел себя со стороны. Однажды он шел по солнцепеку и случайно увидел свою тень. «Ой, какой ушастый и некрасивый зверь», – подумал он, отпрыгивая от своей тени. Он побежал от тени, считая ее ужасным ушастым зверем. Но тень еще быстрее приследовала его.

Наконец, уставший, он присел под деревом. Через некоторое время заяц оглянулся вокруг. Ушастого ужасного зверя больше нигде не было. Заяц обрадовался и свободно вздохнул.

– Хорошо, что я отличный бегун. А не то этот ушастый ужасный зверь поймал и съел бы меня. Да, я и в самом деле храбрый заяц! – хвалился он.

ҺЕЛИГӘР ТОШҚАН

Бурунниң бурунисидекән, қарға пахтәкниң угисидекән, шу заманларда йезиға йеқин орманда өзи наһайити чирайлиқ, тошқан яшайдекән. У толиму һелигәр, қара нийәт екән.

Күнләрниң биридә, у отлап жүргән тайчақ билән учришип, униңға көңүл изһар қилип «достлишипту». Бир күни бу иккиси орманда биллә сәйлә қилип жүрсә, бирдинла һава бузулуп, ямғур йеғип кетипту. Улар ямғурдин паналиниш үчүн орманниң нерисидики ғарға қарап жүгрәпту. Улар ғарниң түвигә келишигила ямғур тохтапту. Улар ғарниң үстигә чиқип от қалап қақлинипту, бираз иссинғандин кейин, тошқан тайчақниң чатириға от чечип, чақчақ қипту. Тайчақ шохлуқ билән арқисиға бирла сәкрәп ғарға чүшүп кетипту, ғар ичидики қуруп қалған қапақ терәкниң шехиға илишип қапту. Буни көрүп, тошқанниң гүлқәқәһлири ечилип кәткән болсиму, лекин чандурмаслиққа тиришип, тайчаққа һисдашлиқ қилған қияпәткә киривелип.

– Достум, тайчақ, туруватқан йериң қуруп қалған шах екән, сәкрәвал, – дәпту. Тайчақ буни аңлап, бирла сәкригән екән, ғарниң ичигә чүшүп, тин тартмай өлүпту.

Нийити яман, һелигәр тошқан шу һаман орманға қарап жүгрәпту. Орманға кәлсә, шу йезидики байниң малчилири ат беқип жүргидәк. Йәнә бир шумлуқни ойлиған тошқан, уларға:

– Һәй, акилар, аву ғарда бир ат өлүп қапту, униң терисини соювелип, пул қилсаңлар қандақ? – дәпту.