Читать книгу Уйгурская энциклопедия, том 2. Сказки о животных. онлайн
Күнләрниң өтүши билән түлкә йолвасниң алдида нәччә пүклинип, қуйруғини шипаңлитип:
– Пүтүн һайванлар, йолвас һәрқанчә қилған биләнму мөшүкниң шагирти, униңдин қорқуп кетиштин һаҗити йоқ, дейишиватиду, – дәп, йолвас билән мөшүкниң мунасивитигә бузғунчилиқ сапту. Йолвас көңлидә: «Мән пат-арида пүтүн ормандики һайванларға падиша болимән, бу чағда бөрә мениң орда ясавулум, түлкә вәзирим болиду. Бирақ мошу мөшүк дегән бирнемини мениң устазим дәп жүрсәм, аброюмға сәт әмәсму» дәп ойлап, мөшүкни қандақ биртәрәп қилишиниң чариси үстидә ойлинишқа башлапту.
Бир күни йолвас билән мөшүк орманни айлинип кетиветип, наһайити барақсан, көркәм өскән бир гүлзарлиққа келип қапту. Мөшүк рәңму-рәң гүлләргә, кепинәкләргә зоқлинип, гүлләрниң хуш һидидин дили яйрап кетипту. Йолвасму бу гүлзарлиқни һә дәп махтап, мөшүкни гәпкә селип меңипту вә бир дохмушқа кәлгәндә туюқсиз ян тәрәпкә шиддәт билән бурулуп, мөшүккә ташлинипту. Хушяр мөшүк болса, йолвасниң арқа тәрипигә қарап қечипту, йолвас мөшүкни қоғлапту, мөшүк җан-җәһли билән қечипту вә йолвас өзигә йетишивалай дегәндә бир түп седигә чиқивапту. Мөшүкниң бу һәрикитини көргән йолвас һәйран қапту. Седигә ямишип баққан болсиму, чиқалмапту вә мөшүккә қарап ғәзәп билән:
– Сән маңа немишкә дәрәққә чиқишни үгәтмидиң? – дәп товлапту.
– Һәрқандақ устаз болғучи яман нийәтлик шагиртниң кейин өзигә елип қалидиған маламитидин сақлиниш үчүн мошундақ қилмақ керәк. Мән силиниң яман нийәтлирини сәзгәндин кейин, өзәмгә сақлап қойған бу маһаритим һазир мениң қәдир-қиммитимни, өзәмни қутқузди, – дәпту мөшүк.
Йолвас ғәзәплик нәрә тартип, седигә өзини уруп лиңшитип баққан болсиму, мөшүк дәрәқкә мәккәм чаплишип турувалғачқа, һечнемә қилалмапту. Шуниңдин бери мөшүк йолвастин айрилип яшашқа башлапту. Йолвасму падишалиқ дәвранини сүрүп, яшап кәпту. Бирақ, йолвас орманлиқни айланғанда, дәл-дәрәқләрниң йенида өткәндә дәрәқләргә һәсрәт билән узундин-узун қарап кетип қалидекән.
КАК КОТ БЫЛ НАСТАВНИКОМ ТИГРА
Давным-давно, в одном густом лесу, жил-был тигр вместе с другими хищниками. Тигр был крупным, выглядел внушительно, но был он очень ленив. И к тому же, не умел охотиться. Поэтому приходилось ему питаться падалью, которая оставалась от ворон и ястребов. Как-то заметил он, что волк и лиса – хорошие охотники. У них всегда было свежее мясо. Он думал: «Они меньше меня, но другие звери их очень уважают. Вот если бы и я был хорошим охотником! Тогда бы мне не пришлось голодать».