Читать книгу Тыын былдьаһыгар онлайн

Сарсыарда эрдэ Бииктэр сылгытын аһата барда. Биһиги чэй оргуйарын кэтэһэ сыттыбыт. Өйбүттэн бэҕэһээ Бииктэр кэпсээбит атаҕа суох оҕонньоро тахсан биэрбэт. Дьонум эмиэ ол оҕонньору саныы сыталлар быһыылаах. Саныы сыппыт санаам ситимин быһан, эмискэ ааны тоҥсуйан тобугураттылар. Биһиги бары оҕонньору санаан сирдиргии түстүбүт. Мин дьээбэлэнэн: «Эдик, ааны ас эрэ, били доҕолоҥ оҕонньор кэллэ», – диэтим. Испэр Бииктэр дьээбэлэнэр дии саныыбын. Эдик ааны аһа баттаата уонна соһуйан өрө хаһыытыы түстэ. Көрбүппүт – бэҕэһээ Бииктэр ойуулаабыт оҕонньоро кэлэн турар: сирэйэ бар түү, аҥаар атаҕа доҕолоҥнуур. Бэҕэһээҥҥи кэпсээн уххана ааһа илик буолан, биһиги бары тэҥинэн хаһыытаспытынан оронтон ойон турдубут. Нууччабыт биһигиннээҕэр ордук куттанна, туох буолан киһини көрөөт хаһыытастылар диэтэҕэ. Онтон уоскуйан билбиппит, Өлүөнэ өрүс баһыттан устар аалынан кэлэн баран, Мииринэйгэ ааһан иһэр киһи эбит. Ыалдьыппытын тото аһатан, өйүөлээн, суолун ыйан атаардыбыт.

Бачча хаайтарыы кэмигэр хантан кэлэн, ханна барар киһи буолуой? Дьикти киһи кэлэн ааспыта. Айан суолун аарыгырар аартыктарынан хас дьон ааһарын тойон таҥара бэйэтэ эрэ билэн эрдэҕэ.

Дьэ итинник, Түгэнэ Эбэҕэ өлгөмнүк бултаан Бииктэр сэргэх кэпсээннэрин истэн турабыт. Кини кэпсээнин өр кэм сөҥөрдөн илдьэ сылдьан баран суруйарга холоннум.

Сандал саас уһуннук күүттэрэн тиийэн кэллэ. Саха дьоно булт маҕаһыыныгар ууттан тахсар илим хотоҕоһунуу субурустулар. Саатар, күөх экраҥҥа Сайа «Кэпсиэ» биэриитигэр сааскы булт туһунан кэпсээн, дьону эбии күөртээтэ. Хаһаайкалар харчыларын төһө даҕаны харыһыйдаллар, эр дьон ботуруон, таҥас-сап, ас-үөл бөҕө ыллылар.

Мин биир үтүө күн «Бэргэн» маҕаһыынтан, атаспыттан Сэргэйтэн, ботуруон атыылаһан Горнайга бултуу барарга бэлэмнэнним.

Арай түүл түһээн түҥкүлүйдүм: бултуу сылдьабын, ньалыар уулаах хотоолго турабын. Ол турдахпына доҕоор, эмискэ күүстээх кынат тыаһа өрө куһугураата. Халлаан диэки хантайан көрбүтүм: алта-сэттэ көҕөн үрдүк мэҥэ халлаантан кынаттарын араастаан хамсата-хамсата, миигин көрбүтүнэн түһэн иһэллэр эбит. Кынаттарын тыаһа сүрдээх, халлаан хайдар алдьархайа. Мин хамсаабакка сотом ортотунан ууга турабын, көрбөттөр дии саныыбын. Ыкса кэннибэр ууга түһэр тыастара өрө барылаата. Мин саабын да устар кыаҕым суох, көтөн хаалыахтара диэн куттанабын. Саабын сүкпүтүнэн кэннибинэн ыстанаат, кустар үрдүлэригэр саба түстүм. Онуоха күүстээх кынаттарынан көхсүбүн лаһыйдылар. Кустарым үрдүлэригэр сытан эрэ икки көҕөн моонньутун булгу эрийдим. Онтон үөрэн аҕай уһугуннум.