Читать книгу Умусликэн и его друзья онлайн

– Кэ, ҥи hуҥтут гунчэдерэн? – hанҥувки Дуннэр Эни.

– Ая, ая! – элэксиивкил дэгил, бэйҥэл. – Дюр hалгакан, коҥнорин дылилкан, эвуники эеhалкан тар бэркэнмэ гагин.

– Тыкэн гунмил, бэлэткэллу нуҥандун‚ элэксиивки дуннэ бэгинин Дуннэр Эни.

Kэ‚ тыкэн оран. Он-ка эhилэ тар бэркэнмэ кадардук гада? Он Умусликэн тар кадариндява туктыдиҥэн?

– Маутъян окаллу, – гунэн дэлэмичэн сачари Эҥни. – Тар маутди кадарва туктыдиҥэн. Сектакар ниҥтэлвэтын улгэкэллу, тар ниҥтэлдук маутъян окаллу.

Де-вет бэйҥэл бэлэчиллэ. Бэйҥэ биhи – бутуннул Умусликэнду бэлэдиллэ. Он этэрэ бэлэттэ иргиҥэдувэр? Де-вет сектакар ниҥтэлвэтын тагдыдявкил! Умусликэн ҥалэлкан бэе эчэ, эр-ты маутындява оран, ҥонимивдява. Эhилэ маутпи гаргачиллан, татыллан. Эр-ты таттан, тыкэн-ты нимҥаканду бивки. Со бэе-hуркэткэн бичэ Умусликэҥит. Де эhилэ кадариндяви тыматнэ туктылҥэт.

Умусликэн бэркэчи одяран

Сигун элэкэс дэгдэдерэкин, Умусликэн гиркилнунми кадариндяла ҥэнэрэн. Гарандаран маутпи Умусликэн, кадардук тагавран тариҥин. Ичэмкэрэн, танан – аят тагавча. Туктыллэн кадарва. Гиркилин бэйҥэл кадар ҥегидадун эмэнмурэ. Туктыдевки, туктыдевки Умусликэн. Умун кирагиндула туктыксэ, нян угиски маутпи гарандавки, нян туктыдевки. Гороллон, эhин дуннэдук ичэврэ оран. Гиркилин эмэнмувкил, алатчавкил, окин-ка кадар муданман исчиҥан. Оли дэгиктэдевки. Умусликэнмэ каравдявки. Маутпа тыкиврэкин, эмувки. Дэктэндэлкэн дэги эдиҥан, эр-ты маутпан эмувувки. Горово, горово туктыксэ она, дэррэн омолгит. Дэрумкичиллэн.

– Эду биденэ, дэрумкикэл, – Оли гунивки, – би девгэес эмувуктэ. Демулчэ бидинэс.

Дэгрэн Оли, девгэлэрэн. Бэйҥнэл девгэвэ бэлэннэрэ, hагачанду нэрэ, ниҥтэкэрди утта, тадук Гаг дэгиливрэн девгэвэ. Оли нян дэрумкичивки. Карав нян Гагнюн ҥэнэвки, тадук мучувки, гуннэ:

– Долболлон эчэ, анҥаттаи некэдерэн омолгит. Ҥэнэкэллу дюлдулавар, тыматна тэгэлтэнэ нян эмэдэвэр.

Кэ, ая. Илан инэҥивэ Умусликэн тар кадариндява туктыдечэ. Илан инэҥивэ бэйҥэл-дэгил кадар дагадун алатчанал гиркивэр. Эhилэ туктыденэ, туктыденэ, Умусликэн исча кадар hоронмон. Кадар мудандун ирэктэнде бивки, тар ирэктэнде илан hалачи бивки. Тар илан hалан сигдылэмэдун бэркэн уючэдевки. Манни томтэ уюрит уивчэ бивки. Эдиҥан Умусликэҥит, ҥалэлин биhи бо, гурэрэн бэркэнмэ, гаран. Адулавки, ичэвки. Нюрил бивкил тариҥилби гаран. Тадук гунчэвки: