Читать книгу Умусликэн и его друзья онлайн

– Геван-этыркэн чорама-дюн килбэнэдерэн тар. Багдарин мэҥундук овча чорама-дюн, таргачин бивки дюн. Самиhикал эhалви, эткэн дагамадиҥат Геван-этыркэн дюван, – гунивки оронин. – Эткэн дуннэлэ негурдиҥав, аямат нэмэдуи тэгэтчэкэл, экэл тыктэ, – тыкэн гуннэ дэлэмичэн сачари дуннэлэ тэгэhинчэрэн, hалгардуи илиhинчаран. Ичэhинэн Умусликэҥит – мэҥундук овча чорамандя мэҥумэ куюргиду уркэлдевки. Мэҥумэ куюрги дявучадявки тар чорамандява. Тариҥин пэриденэ уркэлдевки.

– Кэ‚ сэрувкэл этыркэнмэ, – гунивки сачариҥин. – Инэҥ адявки тариҥис. Сэрувдиҥэс этыркэнмэ, мэҥумэ чорами дюви нэктэгурдиҥэн, дуннэлэ тэвувкэндиҥэн, – гунэн дэлэмичэн сачари.

– Он-ка сэрувдем? – Умусликэн hанҥувки. – Арай тар мэҥумэ куюргива нюрит навканикта, – тыкэн гуннэ, hуркэҥит нюрви гавки, бэркэндуи тулевки, тадук пэктырэнивки. Мэҥумэ куюрги дулимаван наран! Тариҥин гир-гир оран, чорама дю hавагинан, де пэрилдекоттэн-вет. Тадук чорама-дю уркэн ниврэн, чэлкэ нюриктэчи Геван-этыркэн уркэдуи ичэвуллэн. Уркэви никсэ, гунэн:

– Ҥи тар минэвэ сэрувдерэн? Ҥи чорама-дював hаваhивканан?! Мэҥумэ чорама-дюв анҥаниду умнэкэннюн дуннэлэ тэгэвки, умнэкэннюн анҥаниду дуннэлэ нектэгуривки. Дуннэр Эни гунэрин минду, умун hуркэн-ку ‘гунэрин минду, умун hуркэн-куҥакан, бэйҥэ-дэги иргиҥэтын эмэҥэт миндулэ. Си-гу тар биhинни, Умусликэн?

– Геван-этыркэн, би-ты эмэм. Дэлэмичэн сачари Эҥни мэн укумнитпи иргивча-карайча минэвэ. Нуҥан-ты эмурэн минэвэ элэ, аи-бэе турэнмэн алагудас минду. Нектэгуркэл чоррамандя-дюви, дуннэлэ тэгэвкэкэл, – гунэн омолгит.

Нектэгурэн Геван-этыркэн чорама-дюви, дуннэлэ тэгэвкэчэн. Чорама дюла ирэ, сэhэргэстэ аямат. Тадук дэлэмичэн сачари Эҥни дюлави мучуhинан, Умусликэн Геван-этыркэнду эмэнмурэн.

– Аямат долчаткал, hутэ! Дюр баргу сердиви домалави ивкэл, аямат уйдокол, – гунэн тадук Геван-этыркэн. – Ноное-ноное, горо тар оран, си дуннэлэс аваhи Сэлэргун Сэвэендя эмэчэ. Эмэксэ, умун-кэт бэе-эвэнкивэ эчэ сулара. Бэелвэ, омолгирва ватыча, аhалва hурувчо. Синэвэ тэлки энинис дяяча, дягдатканду эмкэдус локоно. Тарит сигдэ эмэнмучэ иникин биhинни. Энинмэс-кэт, нэкурвэс-кэт, дялвас-кат тар Сэлэргундя hурувчо. Бокантадяран эhилэ нуҥарватын. Эhилэ тар дялбас hурувденэ, гундечэ: