Читать книгу Умусликэн и его друзья онлайн
Уруеттон Тэмбеткан, тэпкэллэн:
– Тар-ты, эней! Ҥэнэкэл, эмувкэл дэлэмичэн сачари Эҥнивэ. Укувугин баканавав, демулчэ сомат, соҥодееттон. Долчаткал соҥодериван! Куҥакан нуҥан, гиркив одиҥат!
– Кэ-кэ! Гэннэм, – гунэн энинин, тадук гэннэрэн сачарива.
Дэлэмичэн сачари Эҥни гэрбидерэн баканаван
Дэлэмичэн сачари Эҥни авланду оҥкодечо. Мэдэрэн Амакава. Мэдэксэ, ҥэлэллэн-ҥу бидиҥэн, гунчэденни? Эчэ-мэт. Тар дэлэм ичэн сачари Эҥни эвки дыгин hалгалкан бэйҥэвэ ҥэлэрэ бичэ. Олонилми-hуктылми, лэпурэл-дэктэннэл иhэвувкил нуҥандун. Орон оронҥочин эчэ бирэ, угу няҥнян бэйҥэн бичэ. Аи-эвэнки орон тэкэнтын тар бичэ. Иенделин hэгдындел, балдынадукки балдыри уhин биhин, багдарин мэнундук дягалин, уhидун биhи. Балдынадукки балдыри чоракачи нуҥан, нэмэчи.
– Эдэ, дорово! – Амакат гунэн. – Эда эмэчэв, hанҥуракис, мэн киhалгадуи эчэв эмэрэ биhим. Долчаткал минэвэ. Биракан дяпкадун кадаркачан биhин. Тар кадаркачан hулидун умун дягдаткан биhин. Тар дягдатканду аи-эвэнки hутэкэнин эмкэдуи локучадяран. Горово локучадяран бидиҥэн, дэлби соҥонови соҥочо, дылганин сипчэ. Багар, си санни, ҥи тар куҥаканма карайдиҥан? Аи-эвэнки оронин тэкэнин биhинни, аи-бэевэ андагиматчаҥнанни, эчэ. Он некэдеп тар куҥаканма?
– Тэдемэ, аи-эвэнки оронин тэкэнин биhим би. Би hутэлвэв эвэнкил оронтодявкил. Кэ, ичэнэгэт, эма куҥакан тар дягдатканду локучадяран. Ичэвкэкэл, иду тар дюр hалгалкан, коҥнорин дылилкан, эвуники эhалкан аи-бэе hутэкэнин эмкэдуи локучадяран, – тыкэн гуннэ дэлэмичэн сачари Энни: ичэнэрэн.
Кэ, ҥэнэктын багар. Тэмбекэнты эдяран-канан? Тэмбекан тар эмкэвэ каравдявки. Куҥакан соҥовон долдыксал, бутунну сиги бэйҥэл эмэрэ. Эмэксэл, ичэксэл, гунмэчиливкил:
– Аҥадякан-куҥакан, эчэ! Муланике. Сэмдиҥэн эчэ, – туксакиткан энинин гунивки. – Ҥи нуҥанман улидиҥэн? Туhактадаи-кэт, ҥэнэктэдэи-кэт эhин сатара. Мэнми улидэи, девгэи бакадаи эhин сара, букэкундиҥэн, бараксакакун!
– Дюр hалгалкан, коҥнорин дылилкан, эвуники эhалкан энинэ ачин этэн иhэврэ, – Агилкан гунэн. – Дюр hалгалкан эчэ дыгин hалгалкан бэйҥэ бирэ, эдягин-дэ! Би-кэ эhим мулана бэе hутэвэн син мэн амҥаи этэн сатара иргидэй.