Читать книгу Дьолло бэлэхтээ, Сэргэлээх онлайн

Абитура кэмигэр ийэтинэн аймаҕа Матрена Алексеевналаахха түспүтэ. Күтүөт Сэргэй ханна эрэ, куорат тэрилтэтигэр буҕаалтыр, эдьиийэ оскуолаҕа омук тылын үөрэтэр. Кинилэр үс оҕолоохтор: улахан уол быйыл иккиһи бүтэрдэ, кыыс бу күһүн оскуолаҕа киириэхтээх, кыра уол – дьиэ киһитэ. Бэйэлэрэ-бэйэлэригэр букунаһа сылдьар дьоһун дьон. Киэһэтин, «убаай, остуоруйалаа» диэн хаайдахтарына, кыра уолу түһэҕэр, икки улаханы икки өттүгэр олордон, Сима билэр остуоруйаларын кэпсиир. Кини Арыылаах оскуолатыгар үөрэнэр кэмигэр, кыра оҕолорго остуоруйалыыр буолара, элбэх остуоруйаны билэр. Куорат интэринээтигэр олорон, тохсус – онус кылаастарга үөрэнэр кэмнэригэр, тыа оҕолоро, кыыстыын уоллуун биир хоско мустан, уоту умулларан олорон, ньээҥкэлэртэн кистээн, сэһэргэһэр этилэр. Үксүн түбэлтэлэри, абааһыны кэпсэтэллэрэ. Анекдоттары кэпсиир уолаттар бааллара, оттон Сима абааһыны кэпсиирэ.

– Утуйдубу-оот! – эдьиийэ оҕолору ыҥырар, – утуйуҥ, чыычаахтар, убайгыт эксээмэнигэр бэлэмнэнэр.

Сотору оҕолор ылы-чып бараллар. Сима, кырдьык-хордьук, куукунаҕа остуолугар кумааҕыларын тэлгэтэн, бэлэмнэммитинэн барар. Чаас олороро дуу, суоҕа дуу? Дьааһыйан, утуктаан, саалаҕа киирэн, дьыбааны булар.

Физиканы туттара тиийбитэ, туох эрэ уларыйыы тахсыбыта биллэр. Оҕолор, тоҕо эрэ, бөлөх-бөлөх туран, ботур-итир кэпсэтэллэр. Сирэйдэрэ турбута, тыйыһырбыта көстөр. Сураһан билбитэ: бэҕэһээ киэһэ пааркаҕа нуучча – саха диэн улахан охсуһуу буолбут. Маа бэйэлээх сырдыкка – үөрэххэ дьулуһуу, эксээмэн туттараары долгуйуу сибикитэ көстүбэт буолбут. Ханнык да бөлөххө тиий, барытыгар бөлүүҥҥү охсуһууну ырытыы иһиллэр.

Бу күн, физика эксээмэнигэр оҕо аҥаара барабааллаабыта. Туттарбыттар даҕаны аҥаардара «үскэ» эрэ эппиэттээбитэ. Туттарбыт оҕолору аахпыттара, ахсааҥҥа киирээччилэр 87 эрэ киһи ордон хаалбыт. Аны нуучча тылыгар суругунан туттараллара эрэ хаалла, онно уон иккиттэн элбэх оҕо «неудтаннаҕына» – недобор.

Сима нууччатын тылын туттараары тиийэр. Бастакы эксээмэҥҥэ кэлэн, бу көрүдүөргэ долгуйа турбуттарын санаан кэлэр. Бүгүн киһи биллэрдик аҕыйаабыт. Лида көстүбэт, оҕолору ааҕа көрөттүүр – суох, кэлбэтэх. Физикатын барабааллаатаҕа. Бу кыыһы уол бэрт аҕыйахтык көрдө, биирдэ даҕаны бэл кэпсэтэн көрбөтүлэр. Ол эрээри кини кэлбэтэҕэ тоҕо куһаҕанай? Кини, Сима, сыппаҕыттан билсибэккэ хааллахтара, тоҕо куруһай…